Azərbaycan əhəmiyyətli neft və qaz ehtiyatlarına və Xəzər dənizi regionundan Avropaya enerji
resurslarının tranziti ölkəsi kimi strateji mövqeyinə görə enerji sektorunda Avropanın etibarlı tərəfdaşı
hesab olunur. Azərbaycan uzun illərdir ki, öz neft-qaz sənayesini inkişaf etdirir və özünü Avropaya
enerji daşıyıcılarının əhəmiyyətli təchizatçısı kimi təsdiq edib. Azərbaycan neft və təbii qaz ehtiyatları
ilə zəngindir və 1990-cı illərin sonlarından Avropaya böyük neft və qaz tədarükçüsüdür. 2006-cı ildə
istifadəyə verilmiş Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) boru kəməri Azərbaycan neftinin Rusiyadan yan
keçməklə Avropaya nəqli və Avropanın Rusiyanın enerji təchizatından asılılığının azaldılması üçün
mühüm kanal idi. BTC boru kəmərinə əlavə olaraq, Azərbaycan Xəzər regionundan Avropaya təbii qaz
nəql etməyi hədəfləyən Cənub Qaz Dəhlizində də əsas oyunçudur. Layihə Cənubi Qafqaz Boru
Kəməri, Transanadolu boru kəməri (TANAP) və Transadriatik boru kəməri (TAP) daxil olmaqla bir
neçə boru kəmərinin inşasını əhatə edir və Avropa üçün əhəmiyyətli bir yeni qaz mənbəyi təmin
edəcəyi gözlənilir.
Azərbaycanın enerji ehtiyatları əsasən Gürcüstan, Türkiyə, Yunanıstan, Albaniya və İtaliya
vasitəsilə Azərbaycanın "Şahdəniz" qaz yatağından təbii qazı nəql edən boru kəmərləri şəbəkəsi olan
Cənub Qaz Dəhlizi vasitəsilə Avropaya nəql olunur. Cənub Qaz Dəhlizi Avropaya enerji təchizatını
şaxələndirən və Rusiya kimi ənənəvi təchizatçılardan asılılığı azaldan yeni təbii qaz mənbəyi təqdim
edir.
Azərbaycan strateji mövqeyi və zəngin təbii ehtiyatları, xüsusilə neft və qaz sahəsində
Avropanın enerji sektorunda etibarlı tərəfdaşı kimi tanınıb. Azərbaycan enerji daşıyıcılarının iri
istehsalçısı və ixracatçısıdır və onun karbohidrogen ehtiyatları Avropa İttifaqı üçün əsas prioritet olan
Avropanın enerji təchizatının şaxələndirilməsində mühüm rol oynayır. Azərbaycan Cənub Qaz
Dəhlizinə əlavə olaraq Avropa ölkələri ilə Transadriatik boru kəməri (TAP) və Bakı-Tbilisi-Ceyhan
neft kəməri (BTC) daxil olmaqla digər enerji layihələrində də iştirak edir. Bu layihələr Azərbaycanın
Avropa üçün etibarlı enerji tərəfdaşı kimi mövqeyini daha da möhkəmləndirməyə kömək etdi.
Azərbaycan Cənub Qaz Dəhlizinə əlavə olaraq Avropa ölkələri ilə neft-qaz kəşfiyyatı və hasilatı, emalı
və nəqli də daxil olmaqla digər enerji layihələrində iştirak edib. Azərbaycan fəal şəkildə öz enerji
sektorunu inkişaf etdirməyə və enerji daşıyıcılarının Avropaya ixracını genişləndirməyə çalışır və bu
məqsədə nail olmaq üçün Avropa ölkələri və şirkətləri ilə sıx əməkdaşlıq edir.
Azərbaycan böyük neft və qaz istehsalçısıdır və Avropaya və digər bazarlara ixracı dəstəkləmək
üçün enerji resurslarını və infrastrukturunu fəal şəkildə inkişaf etdirir. Azərbaycanın enerji
daşıyıcılarının Avropaya ixracı əsasən Cənubi Qafqaz boru kəməri, Trans-Anadolu Boru Kəməri
(TANAP) və Trans-Adriatik boru kəməri (TAP) daxil olan Cənub Qaz Dəhlizi vasitəsilə həyata
keçirilir. Cənub Qaz Dəhlizi Avropaya enerji təchizatının yeni və müxtəlif marşrutunu təmin edir,
qitənin bir mənbədən və ya tranzit ölkədən asılılığını azaldır. Bu, Avropanın enerji təhlükəsizliyini
artırır və AB-nin enerji balansını şaxələndirmək məqsədini dəstəkləyir və dekarbonizasiya səylərinə
kömək edir.
Bundan əlavə, Azərbaycan enerji balansında bərpa olunan mənbələrin payını artırmağı
planlaşdıraraq bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafını fəal şəkildə təşviq edir. Bu, AB-nin istixana
qazı emissiyalarını azaltmaq və Davamlı Enerji inkişafını təşviq etmək üçün öz məqsədlərinə
uyğundur.
Ümumiyyətlə, Azərbaycanın Avropanın enerji sektorunda etibarlı tərəfdaş kimi rolu regional
enerji təhlükəsizliyinin və daha dayanıqlı enerji gələcəyinə keçidin mühüm amilidir.
Cavanşir Nəsirov,
Sabirabad rayonu Ulacalı kənd sakini, təqaüdçü